halloween
Popkultura

Obchody Halloween

Skąd pochodzi Halloween?

Obchody Halloween w powszechnie kojarzymy z kulturą amerykańską. Jednak jego rodowód ma korzenie europejskie. Starożytni Celtowie na przełomie października i listopada obchodzili święto końca lata, zwane Samhain. Wraz z końcem żniw i zebraniem plonów nadchodziła pora zimowa, która w obyczajowości celtyckiej była początkiem nowego roku. Według ówczesnych wierzeń wydłużająca się noc sprzyjała wędrówkom zmarłych dusz po ziemskim świecie. Celtowie uważali, że kurtyna oddzielająca zaświaty od świata żywych opada, a zmarli i inne istoty nadprzyrodzone przybywają aby nawiązać kontakt z ludźmi. Aby umożliwić kontakt z przybyłymi istotami, druidzi palili ogniska, które pomagały w nawiązaniu łączności z zaświatami.

Co do samej nazwy Halloween, to na jej powstanie miał wpływ Kościół katolicki. Nie mogąc wykorzenić pogańskich zwyczajów, hierarchowie Kościoła postanowili zaadoptować stare celtyckie święto do warunków chrześcijańskich. Obchodzone wcześniej 13 maja święto Wszystkich Świętych przeniesiono na 1 listopada, a Samhain przemianowane zostało na All Hallows’Eve. W późniejszym czasie nazwe tę ludzie skrócili i tak powstało Haloween. Elementem wspólnym wymienionych świąt był motyw przybywania zmarłych i duchów na ziemie, oraz powiązane z tym obrzędy.

Halloween w Ameryce.

Współcześnie znane nam Haloween powstało dzięki emigrantom irlandzkim. W XIX wieku przybyli oni tłumnie do Ameryki w poszukiwaniu lepszego życia. Wraz ze skromnym dobytkiem przywieźli ze sobą kulturę w której się wychowywali. Ważnym jej elementem były tradycje halloweenowe. Niestety na początku adaptacji nowych zwyczajów do realiów nowego kontynentu, spotykały się one z niezrozumieniem. Uważano, że celebrowanie Halloween stwarza niebezpieczeństwa, ze względu na akty wandalizmu powiązane z robieniem psikusów. Wywoływało to nieprzychylne nastawienie społeczeństwa amerykańskiego do emigrantów. Aby zapobiec konfliktom, władze postanowiły więc w jakimś stopniu kontrolować obchody halloweenowe. Pomogła w tym promocja wydarzenia jako zorganizowanego i obejmującego cały kraj.

Z biegiem czasu Halloween stało się świętem komercyjnym, odbiegającym znacząco od pierwotnych założeń. Wszechobecne kostiumy, imprezy, parady i konkursy odnoszące się tylko i jedynie do tego święta, czynią je rozpoznawalnym na całym świecie. Wizerunek Halloween jako najstraszniejszej nocy w roku wypromowali artyści, telewizja, media, filmy i agencje reklamowe. Niemały udział w rozpowszechnianiu nocy strachów miał marketing związany ze sprzedażą gadżetów i produktów halloweenowych. Straszne motywy na zawsze weszły w mainstreamową popkulturę rozlewając się po całym świecie.

Najpopularniejsze halloweenowe motywy

Każdy zna motywy związane z halloweenowymi obchodami. Nie sposób ominąć i nie zauważyć półek sklepowych na których gadżety i dekoracje związane z tym świętem pojawiają się na długo przed 31 października.

Jack-o’-lantern

Dynia z wyrzeźbioną w niej straszna twarzą to najbardziej oczywisty symbol Halloween. Wraz z nastaniem zmroku latarnie z niej zrobione oświetlają budynki i wnętrza. Motyw dyni widnieje na koszulkach, sklepy pełne są zabawnych dyniowych gadżetów a słodycze przyjmują jej kształt.

Tradycja rzeźbienia w dyni pochodzi z legendy irlandzkiej, opowiadającej o kowalu Jacku Oldfieldzie, zwanym O’Lanternem. Rzemieślnik ów był leniwy i chciwy, aby się wzbogacić okradał okolicznych mieszkańców. Pewnego razu, gdy uciekał przed goniącymi go mieszkańcami miasteczka na jego drodze stanął Diabeł. Okazało się, że Zły przyszedł po jego duszę, jednak Jack nie zamierzał jeszcze umierać. Z namową kowala Lucyfer zmienił się w monetę, która miała być przyczyną sporu ludzi goniących Jacka. Jednak przebiegły rzemieślnik schował zamknął monetę w portfelu. Wobec obietnicy Złego, że nie zabierze Jackowi duszy, ten go wypuścił.

Chciwość i przebiegłość Jacka miała jednak swoja cenę. Gdy umarł w dniu 31 października, zabroniono mu wejścia zarówno do nieba jak i do piekła. I tak zaczęła się jego wędrówka w poszukiwaniu miejsca na spoczynek. Aby oświetlić sobie drogę włożył do wydrążonej rzepy żarzący się węgielek. Tradycja oświetlania latarenkami z dyni domów, powiązana jest z wędrówką dusz, które w tym czasie przybywają na ziemie.

Pierwsze latarnie robione na Halloween powstawały z rzepy, brukwi a nawet z ziemniaków. Wraz z wdrożeniem zwyczaju na grunt amerykański, warzywa te zastąpiono dyniami. Miało to swoje uzasadnienie w tym, że w USA dynie są łatwo dostępne, poza tym lepiej się je wydrąża i łatwiej umieścić w nich źródło światła.

jack-o-lantern
Halloweenowa latarnia – Jack-O-Lantern

Dekorowanie domów

Ciekawym elementem obchodów Halloween są rozmaite dekoracje. Motywem przewodnim jest śmierć i jesień. Stąd tez dominującymi kolorami w wystroju halloweenowym jest pomarańczowy i czarny. Nastrojowo udekorowane domy i ich wnętrza przyciągają wzrok przechodniów. Dominują dynie, sztuczne pajęczyny oplatające drzewa, czaszki czy duchy. Przydomowe ogródki przekształcają się w całe cmentarze, z sztucznymi nagrobkami i szkieletami. Popularna jest sztuczna krew, makabryczne części ciała, czarne koty i nietoperze.