arkada

« Back to Glossary Index

element architektoniczny składający się z dwóch podpór (filarów, kolumn) zamkniętych górą łukiem. W zależności od funkcji arkada dzieli się na: konstrukcyjne – pełniące rzeczywistą funkcję dźwigania lub odciążania – i dekoracyjne; w zależności od rodzaju podpór noszą nazwę: filarowych, kolumnowych, filarowo-kolumnowych itp. Arkada występuje pojedynczo, najczęściej jednak w rzędzie, tworząc podstawowy element wielu budowli lub ich części: partii międzynawowych w kościołach, krużganków arkadowych, loggii itp. Niesłuszne jest nazywanie arkadami rzędu podpór zamkniętych górą poziomo. Ślepa arkada (blenda arkadowa) ma otwór zamknięty ścianą przylegającego muru. (franc. arcade, z wł. arcata)


arkadkowy fryz arkatura, fryz złożony z arkadek, typowy głównie dla architektury przedromańskiej i romańskiej, umieszczany zazwyczaj pod okapem na zewnętrznych ścianach budowli, rzadziej w podziałach elewacji frontowych i w szczytach, wyjątkowo we wnętrzach; stosowany samodzielnie lub dla połączenia lizen (tzw. układ lombardzki) czy kolumienek przyściennych; arkadki bywają półkoliste, ustawiane obok siebie, lub przeplecione (wyłącznie w architekturze ceglanej), a od koń-ca XII w. i w XIII w. także trójlistne i ostrołukowe (wsparte niekiedy na konsolkach lub na krótkich podwieszonych służkach). Motyw fryz arkadkowych stosowano także w wyrobach rzemiosła artystycznego.

« Back to Glossary Index