alegoria
obrazowe przedstawienie abstrakcyjnego pojęcia, ukazanego pod postacią ludzką (—> personifikacja), zwierzęcą bądź w formie grupy figur, której postacie poprzez swe cechy, atrybuty, stroje, pozy, gesty i zachowania oznaczają określoną sytuację, będącą tematem uogólnienia (np. wielofiguralny pochód alegoryczny postaci w tzw. triumfach władców, mających gloryfikować rządy monarchy, księcia czy wodza).
W odróżnieniu od —> symbolu alegoria z założenia ma zawsze ściśle ustalone, konwencjonalne i przy odpowiedniej wiedzy o atrybutach i personifikacjach, jednolicie czytelne znaczenie; alegoria jest zawsze jednoznaczna.
Alegoria służyła najczęściej do wyrażania pojęć i koncepcji:
1) moralnych (np. Roztropność, Miłość, Sprawiedliwość);
2) religijnych. (np. alegorie Kościoła Katolickiego i jego instytucji, sakramentów, pojęć teologicznych);
3)kosmologiczno-przyrodniczych (alegorie astrologiczne, żywiołów, pór dnia i roku);
4) cech ludzkich (np. temperamentów);
5) społ. (np. alegoria Bogactwa, Sztuk i Nauk, pomyślnego Handlu, owocnego Rolnictwa)
6) moralno-politycznych (np. alegoria triumfalnych rządów określonych władców, alegoria Pokoju).
Alegoria o wymowie polityczno-propagandowej (np. alegoria Pokoju Westfalskiego, Triumfu Papiestwa nad Herezją) wiązały się z konkretnymi sytuacjami i wydarzeniami polit. Nierzadko alegoria przybierała kostium historii mitologicznej (np. alegoria Miłości jako przedstawienie Wenus i Amora) lub biblijnej (np. Sąd Salomona jako alegoria sprawiedliwych rządów określonego władcy).
« Back to Glossary Index
